گورستان بردبال لرستان

این گورستان در کنار رودخانه «گرآب» بفاصله یک کیلومتر در شمال غرب ویرانه های «غینارباشی» و 54 کیلومتر جنوب غرب ایلام قرار دارد. این مکان در واقع صخره ایست که 7 مترونیم ارتفاع دارد و در کنار رودخانه قرار گرفته، و در سال 1969 در ضمن تفحصاتی که در این ناحیه میکردیم به چشم ما خورد.

کاوش را در این مکان در تاریخ 19 سپتامبر شروع کردیم. در محوطه ای که 30متر طول و 23متر عرض داشت 70قبر قدیمی کشف شد . 15 قبر قبلا بوسیله جویندگان گنج زیر و رو شده بود.

بقیه در ادامه مطلب ...
 
عمق این قبرها نسبت به کف زمین چندان زیاد نیست و بین 40سانتیمتر تا یک مترو ده سانتیمتر قرار دارد ولی بیشتر آنها در عمق های 70یا80 سانتیمتر کنده شده است. فاصله قبرها نسبت بیکدیگر زیاد نیستو اینطور بنظر میرسد که کوشش شده است که تقریبا در یک خط قرار گیرند و بیشتر آنها (در حدود 30قبر) در جهت شمال غربی و جنوب شرقی واقع اند 170قبر در جهت تقریبی غرب و شرق یا شمال غربی و جنوب شرقی کنده شده اند. یازده قبر شمالی جنوبی هستند . بقیه قبرها مدوراند. در طرف شمال شرق ناحیه مورد مطالعه ما، آثار پی ریزی دیواری بنظر میرسد که ممکن است گورستان را محصور میکرده است. در پشت دیوار با وجود تفحصات ما اثر گوری بدست نیامد.دیوار دیگری در طرف جنوب شرقی، این گورستان را محدود میکرده است که 95 متر طول داشته است. در طرف شمال غرب گورستان به گودالی محدود میشده است . در طرف شمال غرب جاده ایلام به «چنارباشی» قرار دارد که شش مترونیم عرض آن است. در طرف دیگر جاده نیز آثار گوری پیدا نشد. بنابراین میتوانیم اینطور نتیجه بگیریم که ما تمام گورستان «بردبال» را بصورت کامل از زیر خاک بیرون آورده ایم. انواع مختلف گورها بقرار زیر است:

الف) بیشتر گورها زنبیلی شکل اند و در اطراف آنها دیوارهایی مرکب از تخته سنگ ها تشکیل شده است که بر روی هم قرار داده اند. روی بعضی از قبرها تخته سنگ بزرگی قرار داده اند ولی بعضی دیگر فاقد درپوش میباشند.

ب)در پاره ای از گورها تخته سنگها را تراشیده اند تا بتوانند بطور صحیحی روی هم قرار گیرند . از این نوع قبرها در «تاتولبان» و « شینان» نیز دیده شد که در یکی از آنها در سال 1967 یک مجسمه کوچک برنزی شبیه به گیلگامش نیز بدست آمد.

ج)در پاره ای از گورهای کم حجم، مثلا گور کودکان، در هریک از چهار طرف یک تخته سنگ بزرگ بصورت عمودی قرار داده شده است.

د)در بعضی موارد مرده را روی خاک داخل گودال قرار داده اند و فقط حدود قبر را با تخته سنگ هایی مشخص نموده اند. این نوع قبرها سنگ روپوش قبر نیز ندارد.

ه) در موارد دیگری مرده در داخل گودال قرار داده شده و روی گودال با سنگ قبری پوشیده شده است.

گورها معمولا مستطیل اند ولی گوشه هایشان بصورت نیم دایره درآمده و زاویه تیز ندارند. پاره ای از گورها تخم مرغی شکل اند، بعضی دیگر گرداند.

بیشتر گورهای «بردبال» از سه طرف با تخته سنگ ها پوشیده شده اند و از یک طرف سنگ بزرگی قرار داده شده که شباهت به مدخلی پیدا میکند. کف بعضی از قبرها با شفته آهک ساخته شده است.

موضوع جالب توجه این است که گاهی تخته سنگ بزرگی که بصورت مدخل در یک طرف گور وجود داشته برداشته شده و مرده دیگری در قبر قرار داده شده و سپس در محل تخته سنگ بزرگ سنگ های کوچکتر بصورت دیواره قبر قرار داده شده است، زیرا در مکان هایی که تخته سنگ مدخل وجود ندارد استخوان های چند مرده دیده میشود و این نشانه این است که در زمان های مختلف قبرها را باز میکرده اند و مردگان دیگری را در آن قرار میدادند.